Ondersteuning van kinderen
De ondersteuningsstructuur van IKC Donatushof is een helder en systematisch systeem dat de school in staat stelt om de ontwikkeling van elk kind te volgen en te ondersteunen. Deze structuur is gebaseerd op een samenhangend geheel van vier kernelementen: de 4D-cyclus, de ondersteuningspiramide, kwaliteitskaarten en het Triband Verantwoorden. Deze elementen garanderen een doorgaande lijn in de basisondersteuning, gericht op het zien van het totale kind. Teamleren bij IKC Donatushof is niet alleen een werkwijze, maar ook een cultuur waarin het creëren van zicht op de ontwikkeling van elk kind centraal staat. Dit betekent dat stamgroepleiders, door middel van open gesprekken en gezamenlijke analyses, continu de leervorderingen en behoeften van kinderen bespreken. Dit gezamenlijke proces zorgt voor een gedeeld begrip van waar elk kind zich bevindt, wat leidt tot een consistent en effectief aanbod. Het team bouwt gezamenlijk expertise op en leert van elkaars ervaringen, wat direct de kwaliteit van het onderwijs en de ondersteuning verhoogt.
De 4D-Cyclus: Planmatig en Cyclisch Werken
De 4D-cyclus is het kloppende hart van de werkwijze en zorgt voor een continue verbetering van de ondersteuning. De cyclus bestaat uit vier stappen:
- Data verzamelen (Data): De basis is het verzamelen van zowel kwantitatieve (methode-onafhankelijke toetsen zoals Leerling in Beeld) als kwalitatieve gegevens (gerichte observaties en gesprekken met kinderen). Stamgroepleiders worden gefaciliteerd om bewust te observeren en gesprekken te voeren, zodat ieder kind gezien wordt.
- Data analyseren (Duiden): De verzamelde data wordt vervolgens geanalyseerd op drie niveaus: het individuele kind, de groep en de hele school. Hierbij wordt de data vergeleken met landelijke normen én de eigen schoolstandaarden. Dit proces gebeurt niet alleen, maar in teamverband om blinde vlekken te voorkomen en realistische verwachtingen te formuleren.
- Doelen stellen (Doelen): Op basis van de analyse worden concrete en haalbare doelen geformuleerd voor elk kind, de groep en de school. Deze doelen worden gestructureerd aan de hand van de ondersteuningspiramide.
- Activiteiten plannen (Doen): De laatste stap is het uitvoeren van de geplande interventies en activiteiten, waarna de cyclus opnieuw start met het verzamelen van nieuwe data om de effectiviteit van de acties te meten. De activiteiten worden gepland in het rooster.
De Ondersteuningspiramide:
De piramide visualiseert de gelaagde ondersteuningsstructuur van de school. De meeste kinderen vallen binnen de basisniveaus, terwijl een kleiner aantal meer intensieve ondersteuning nodig heeft.
- Niveau 1 (Basisaanbod): Voor 80-90% van de leerlingen volstaat het reguliere, rijke en betekenisvolle onderwijs in de stamgroep.
- Niveau 2 (Verlengde Instructie/Verrijking): Leerlingen met specifieke behoeften ontvangen verlengde instructie of verrijkingsstof van de eigen stamgroepleider binnen de groep.
- Niveau 3 (Interne Specialist): Wanneer extra interventies niet voldoende zijn, wordt een interne specialist ingeschakeld om de stamgroepleider te ondersteunen en samen een kort, specifiek interventieplan op te stellen.
- Niveau 4 & 5 (Externe Zorg/SBO-SO): Bij aanhoudende en complexe problematiek wordt, in overleg met ouders, externe hulp ingeroepen vanuit het samenwerkingsverband, wat kan leiden tot de overweging van een plek op het speciaal basis- of voortgezet onderwijs.
IKC Donatushof streeft ernaar elk kind een plek te bieden en te begeleiden in zijn volledige ontwikkeling, maar erkent dat er grenzen zijn aan de mogelijkheden.
De school kan niet alle kinderen passende ondersteuning bieden. Specifieke beperkingen gelden voor leerlingen die een zeer kleine groepsgrootte nodig hebben of ernstig externaliserend gedrag vertonen. Bij elke aanmelding wordt zorgvuldig bekeken of de school de juiste plek is. Als een kind die al op school zit niet profiteert van het onderwijs, wordt aan de hand van drie kernvragen geëvalueerd of de school nog passend is: Is het kind gelukkig? Maakt het kind persoonlijke ontwikkeling door? Zijn de behoeften van het kind haalbaar voor de stamgroepleider? Als de antwoorden negatief zijn, zoekt de school samen met ouders en PassendWijs naar een passende onderwijsplek.
Kwaliteitskaarten en Triband Verantwoorden: De Fundering
- Kwaliteitskaarten: Per vakgebied en voor het pedagogisch klimaat is er een kwaliteitskaart waarin de werkwijze en het aanbod op de verschillende ondersteuningsniveaus zijn vastgelegd. Dit zorgt voor een eenduidige en doorgaande lijn, ongeacht in welke groep een kind zich bevindt.
- Triband Verantwoorden: Dit model van Annemieke Zwart is verweven in de hele structuur en benadrukt de verantwoording op drie niveaus: de ontwikkeling van het kind ten opzichte van de landelijke normen (N=17 miljoen), de schoolstandaarden (N=270) en, cruciaal, de individuele vooruitgang van het kind ten opzichte van zichzelf (N=1). Dit benadrukt de brede blik van IKC Donatushof op onderwijskwaliteit, waarbij persoonsvorming en de subjectwording van het kind centraal staan.
Zorgstructuur
De borging van de onderwijskwaliteit op IKC Donatushof vindt plaats via een systematisch proces van begeleiding, monitoring en evaluatie. De focus ligt op het continu verbeteren van de werkwijze en het aanbod.
- Begeleiding en coaching: De directeur en intern begeleider (IB'er) voeren gesprekken met stamgroepleiders over de doelen (wat) en de aanpak (hoe) in de groepen. Stamgroepleiders kunnen beeldcoaching van de IB'er ontvangen om hun onderwijspraktijk te verfijnen.
- Monitoring en overleg: De directeur en IB'er voeren groepsobservaties uit. Drie keer per schooljaar worden alle groepen besproken in een groepsbespreking. Hieruit volgen zo nodig individuele leerlingbesprekingen voor kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Bij complexe situaties kan er een groot overleg worden georganiseerd, waarbij ouders en externe specialisten zoals de GGD of schoolmaatschappelijk werk worden betrokken.
- Vastlegging en professionalisering: De werkwijze en het aanbod per vakgebied zijn vastgelegd in kwaliteitskaarten, die gebundeld zijn in een kwaliteitshandboek. Dit zorgt voor een doorgaande lijn en consistentie in het onderwijs. De activiteiten voor borging en ontwikkeling zijn opgenomen in de managementkalender. Het IKC leidt op dit moment meer interne specialisten op om de kwaliteit van de ondersteuning verder te verhogen.
![]()